Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü(SNHR), Suriye’deki Esed rejimine bağlı gizli cezaevlerini konu alan bir rapor hazırladı. Hala on binlerce sivilin akıbetinin bilinmediği vurgusu yapılan raporda Esed cezaevlerinde 215 binden fazla insanın tutuklu bulunduğu bilgisi verildi.
SNHR’nin raporunda Esed güçlerince ve onlara bağlı milislerce gerçekleştirilen geniş kapsamlı tutuklama, adam kaçırma ve hapse atma işlemlerinin hız kazanmasından ötürü 2012 yılından bu yana okullar, spor salonları ve bazı binaların gizli cezaevlerine çevrildiği ifade edildi. Çok geniş alanların tıpkı Nazi ve Stalin dönemindeki esir kampları gibi kullanıldığı belirtilen raporda bunlardan en büyüğünün Hama’daki Deyr Şümeyl kampı olduğu bilgisine yer verildi.
Merkezi Londra’da bulunan SNHR, hazırladığı raporda tutuklanan sivillerin 215 bini aştığını ve bunlardan 110 bine yakın tutuklunun kaydına internet ortamından ulaşabileceğini belirtti.
Esed rejiminin rahat hareket edebilmesi için söz konusu cezaevlerinin kontrolünün Ulusal Savunma Ordusu gibi yerel milislerin elinde olduğu belirtilen raporda milislerin Esed’e muhalif bölgelerde yaşayan halka karşı baskın yapmada, öldürmede ve onları korkutmada kullanıldığının altı çizildi.
Raporda Deyr Şümeyl Kampı’nda sadece 3 ay içerinden 2500 e yakın sivilin işkence altında öldürüldüğü bilgisine yer verilirken ölenlerin 250 ye yakının çocuk, 400’e yakınının ise kadın olduğu belirtildi.
Kampa komşu olan bölge sakinleri ise SNHR’ye yaptığı açıklamada ‘’ çoğu zaman yolların kenarlarında işkence izleri taşıyan cesetlere rastladıklarını’’ söyledi.
Eski bir tutuklunun tanıklığının da yer aldığı raporda sivillerin maruz kaldığı işkencelerin ayrıntılarına ulaşıldı. Raporda, mahkumların fena halde dövüldüğü ve ellerinden tavana asılarak ölümüne kadar hiçbir tedaviye izin verilmediği bilgisi yer aldı. Tutukluların ailelerinden ise yüksek miktarda fidye talep edildi.
Gizli cezaevlerinin kurulmasının ana hedefi diğer emniyet birimlerinde insanlara bu kadar vahşice işkence yöntemlerinin kullanılamaması olarak gösterilirken tanıklar olayın dini boyutu olduğunu ve ailelerden yüklü miktarda fidye koparılmak istendiğini ifade etti.
SNHR, uzun süren aramalarına rağmen ölüm riskinin çok yüksek olduğu belirtilen Deyr Şümeyl Kampı’ndan sağ olarak kurtulabilen sadece bir kişiye ulaşabildi.
Bu bağlamda SMDK Geçici Hükümeti Adalet Bakanlığı tarafından “Kara Kutu” başlıklı bir rapor yayımlanmıştı.
Raporla ilgili konuşan Geçiş Dönemi Adalet Komisyonu Başkanı Avukat Ammar Tebab, “Siyaset ve savaş arasında insanı unuttuk, insana itibarını geri kazandırmalıyız” demişti.
Komisyonun, “Kara Kutu” başlığıyla yayımladığı rapora işaret eden Tebab, tahminlere göre ülke genelinde 60 binden fazla insanın, en az ihtimalle yaklaşık 54 bin Suriyelinin kayıp olduğunu, bunlardan, bin 348’i çocuk, bin 511’i kadın 6 bin 722 kişinin ise infaz edildiğini kaydetmişti.
“Suriye, halkına yönelik zorla alıkoyma suçunu işleyen ilk devlet değil, son da olmayacak ancak bir toplumun tamamının zorla alıkonulduğu tarihe geçecek” diyen Tebab, İdlib’in Vadi el-Dayf bölgesi yakınlarında yaşananların bunu teyit eden bir örnek olduğunu ifade etmişti.
Tebab, bu bölgede yaşananlara ilişkin, rejim güçlerinin bölgeyi tamamen kuşattığı sırada buradan kaçmalarına fırsat tanıdığı kişilerin geride kalan yakınlarının akıbetleri hakkında en ufak bir bilgi alamadıkları örneğini verdi ve Komisyon’un elinde bunu kanıtlayan tanıklıkların olduğunu aktarmıştı.
Tebab, Suriye ordusunda 13 yıl askeri polis olarak görev yapan uluslararası soruşturma kapsamında kod adı “Ceasar” (Sezar) olarak belirtilen kişinin sızdırdığı işkence fotoğraflarının, ülkede yaşanan 11 bini aşkın zorla alıkoyma vakalarının örneklerinden olduğunu belirterek, “Bunların sorumluluğunu Esed rejiminin taşıdığı konusunda şüpheye mahal yok. Ancak bu dünya, üzülerek söylemeliyim ki, siyasi nedenlerden ötürü sessiz kalmayı tercih etti ve insana itibarını kazandırma yolunu seçmedi” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Buna karşın, söz konusu siyasi zorunlulukların uluslararası toplumu, IŞİD örgütüyle karşı karşıya kaldığında “onu ortadan kaldırmayı vaat eden” açıklamalar yapmaya ittiğine dikkati çeken Tebab, “İşte bu, asıl suçluyu görmezden gelen çifte standardın delilidir. IŞİD’in yaptıkları, bütün dünyanın, işlediği suçlar karşısında susma kararı aldığı Esed rejiminin yansımalarıdır” demişti.
Tebab, BM’nin Suriye’ye yönelik kararlarının genişletilmesi için gerekçeler bulma girişimlerini, “şaşırtıcı siyasi ayrılıklar” olarak nitelendirdi. IŞİD’in Suriye’deki varlığından önce 2012 yılında alıkonulan Amerikalı gazeteci James Foley’in, örgüt militanları tarafından geçen haftalarda başı kesilerek öldürülmesini örnek göstermişti.
Buna karşın, dünyanın, kendi elleriyle delillerine ulaştığı 11 bin kurban konusunda suskun kaldığını yineleyen Tebab, “Bu örnekle (James Foley) anladık ki, dünyanın koruması için insana insanlık değerini veren ırkı imiş. Seni adil olmayan bir denklemin içerisine yerleştiren bu durum diyor ki, 11 bin Suriyeli, bir ABD vatandaşına denk değildir.
Tebab, konuşmasının sonunda, “Bizim yaptığımız, Suriye’deki suçların ne zaman işlenmeye başladığını belirlemek değil. Ancak biz, bu suçların sonu geldiği ve insana itibarının iade edildiği günleri sabırsızlıkla bekliyoruz” ifadesini kullanmıştı.
